اچ اس ای (HSE) بهعنوان یک فرد شاغل به نظرتان شرایط ایدهآل محیط کار چگونه باید باشد؟ قبل از هر چیزی ایمن بودن محیط کار است که اهمیت دارد و باید توسط کارفرما و مدیریت برای ایجاد آرامش فیزیکی و روانی کارکنان فراهم شود. استانداردهای اچ اس ای (HSE) و...
بهعنوان یک فرد شاغل به نظرتان شرایط ایدهآل محیط کار چگونه باید باشد؟ قبل از هر چیزی ایمن بودن محیط کار است که اهمیت دارد و باید توسط کارفرما و مدیریت برای ایجاد آرامش فیزیکی و روانی کارکنان فراهم شود. استانداردهای اچ اس ای (HSE) و قواعد آن از جمله مواردی هستند که کمک میکنند تا محیط کار در برابر خطرات و بحرانهای احتمالی قابلپیشبینی محافظت شود. برای یک سازمان هیچچیزی بهاندازه نیروی انسانی آن ارزشمند نیست؛ ازاینجهت بهکارگیری روشهای مناسب برای مهار خطرات باید در اولویتهای تدوین برنامههای بودجه و عملکردی قرار بگیرد. در ادامة مطلب با اچ اس ای (HSE) بیشتر آشنا میشویم.
HSE چیست؟ اجزای اصلی HSE چه مواردی هستند؟
اچ اس ای (HSE) یعنی سیستم بهداشت، ایمنی و محیطزیست که مخفف اصطلاحات health، safety و Environment میباشد. بهطورکلی تمامی قوانین مقررات و فرایندهایی که این سه حوزه را در بر میگیرند و ایمنی کارکنان، محیطزیست و بهداشت آنها را تأمین میکنند، در مجموعه این سیستم قرار دارند. اگر این سیستم بهخوبی در یک مجموعه پیادهسازی شود دیگر با خطرات جدی مواجه نخواهیم بود به طور مثال آتشسوزی ساختمان پلاسکو در سال ۹۵، مسمومیت آلومینیومی کارگران ذوبآهن و آتشسوزی بیمارستان گاندی که بهتازگی رخداده را در نظر بگیرید؛ اگر اصول اچ اس ای (HSE) بهدرستی در این مکانها اجرا شده بود، شاهد ازدسترفتن جان و سرمایه هیچ یک از افراد نبودیم.
HSE در محیط کار چهار کار مهم را انجام میدهد:
پیشبینی خطرات
تشخیص موانع
ارزیابی ضعفها و کاستیها
کنترل خطرهای بهداشتی
تاریخچه پیدایش اچ اس ای (HSE) به چه زمانی برمیگردد؟
اگر نیمنگاهی به پیش از انقلاب صنعتی بیندازیم، تنها عامل فاقد اهمیت برای نظام سرمایهداری، جان انسانها بود؛ البته پس از انقلاب صنعتی هم اوضاع چندان تغییر خاصی را به خود ندید. برای اولینبار ۵۵ سال پیش بود که قانونی برای حمایت از حقوق کارگران و کارمندان تصویب شد؛ بر اساس این قانون کارفرما موظف میشد تا حتما قبل از به استخدام درآوردن، تمام خطرات ناشی از کار را برای افراد شرح دهد. این نخستین نشانههای پیدایش اچ اس ای (HSE) در صنعت بود؛ پیش از آن استاندارد اچ اس ای طی سه دوره (از سال 1887 تا 1941) به تکامل رسیده و محدود به مراکز درمانی و دپارتمانهای بهداشت میشد.
روند تکامل اچ اس ای (HSE)، از سال 1975 میلادی شکل جدیتری به خود گرفت و با ایزو و سازمانهای مرتبط با ایزو مرتبط گردید. سال ۱۳۵۳ بر اساس بند ۲۶ قانون اساسی، نخستین زمانی بود که اچ اس ای (HSE) در ایران اجرایی میشد؛ بهاینترتیب شرکت ملی نفت ایران باید در جريان عمليات مربوط به هر قرارداد، در کنار حفظ ثروت نفت، از آلودگي محيط نیز با دقت بالایی جلوگیری میکرد.
اهداف و استراتژی HSE چیست؟
چرا لازم است تا اچ اس ای (HSE) را اجرایی کنیم؟ برای هدفهایی چون جلوگیری از مرگ، آسیب و بیماری روحی و فیزیکی افراد در محل کار! برای اینکه به این اهداف برسیم، به برنامهریزی و پیروی از استراتژیهای کلیدی نیاز داریم که بعضی از آنها را میتوان موارد زیر عنوان کرد:
رعایت مقررات و استانداردهای HSE وضع شده توسط مراجع قانونی ملی و بینالمللی
پایش و بهبود مستمر متناسب با تغییرات محیطی
بررسی منظم و تأکید بر حفظ اجرای نظام اچ اس ای (HSE)
برنامهریزی و سیاستگذاری داخل سازمانی و هدایت تمامی فعالیتها و فرایندها با اچ اس ای (HSE)
بسترسازی در جهت افزایش مشارکت کارکنان در زمینه HSE
شناسایی دورهای تمامی مخاطرات و راهکارهای پیشگیری و مقابله با آنها
نیازسنجی و تدوین برنامههای آموزشی لازم بهصورت عمومی و تخصصی در جهت بهبود عملکرد کارکنان
ارتقای فرهنگ HSE با مدیریت ریسک از طریق بهبود سطح دانش و فراهمکردن نیازهای بهداشتی و ایمنی در محیط کار
جلوگیری از آلودگی محیطزیست با اتخاذ تمهیدات مناسب
چرا آموزش HSE در محیط کار مهم است؟
ضربالمثل «یک دست صدا ندارد» برای همین مواقع است؛ شرایطی را تصور کنید که یکی از دستگاههای کلیدی در یک کارخانه از تنظیمات اصلی خود خارج شده و هر لحظه امکان دارد که به اپراتور مربوط به خود آسیب برساند. اگر در چنین موقعیتی به انتظار کارشناس HSE بمانیم تا بیاید و اوضاع را بررسی کند، با اتفاقی ناگوار مواجه خواهیم شد؛ اما اگر هر یک از اپراتورها و کارگران برای این اتفاق از قبل آماده شده باشند، چه میشود؟ درست است جان هزاران انسان نجات خواهد یافت.
آموزش اچ اس ای (HSE) در محیط کار سبب کاهش حوادث، آمادگی برای موقعیتهای بحرانی، بهبود ارتباطات و ایجاد صمیمیت بیشتر بین کارکنان، ارتقای فرهنگسازمانی، افزایش کارایی و عملکرد افراد و ایجاد یکپارچگی در کل سازمان میشود. فراموش نکنید که آسایش در محیط کار اولین و مهمترین فاکتور پیشرفت است.
کارشناس HSE چه وظایف و مسئولیتهایی دارد؟
کارشناس و مسئول اچ اس ای (HSE) در هر مجموعهای باید یکسری از فعالیتهای مشابه را به اجرا برساند؛ ازجمله این اقدامات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ارزیابی حوادث قبلی و احتمالی، شکایات و پیشنهادهای کارکنان
تدوین و اجرای استراتژیها و رویههای HSE و نظارت بر آنها با هدف جلوگیری از وقوع رخدادهای خطرناک
تهیه و اجرای برنامههای آموزشی کارکنان
بازرسی و نظارت بر زبالههای و مواد خطرناک مورداستفاده
بررسی سلامت تجهیزات کنترل آلودگی
اطمینان از انطباق عملکرد سازمان با مقررات ملی و بینالمللی اچ اس ای (HSE)
انجام ارزیابی ریسک، تحلیل اطلاعات و ارائه برنامههای عملی اصلاحی
ایجاد و تحویل گزارشهای لازم به سازمانهای نظارتی
اچ اس ای (HSE) در صنایع مختلف چه کاربردهایی دارد؟
شورایعالی حفاظت فنی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطابق با اصل ماده ۸۵ قانون کار، هر ساله دستورالعملها و خطمشیهایی را ارائه میکند که تمامی سازمانها و کارگاهها و کارفرمایان موظف به پیروی از آن هستند. کاربردهای اچ اس ای HSE صنایع مختلف را میتوان موارد زیر عنوان کرد:
تعریف لوازم حفاظت فردی
شناسایی و ارزیابی خطرات و ریسکها
تعمیر و نگهداری در ایمنی
آموزش و بازرسیهای ایمنی
ایمنی وسایل مکانیکی، پنوماتیکی و هیدرولیکی در کارگاه
ایمنی فرایند تولید
سیستمها و علائم هشداردهنده
آنالیز روشهای رفع خطرات
افسر ایمنی hse
ایمنی حملونقل در شرایط بحرانی
طراحی حفاظ ثابت و متغیر
نصب و استفاده از انواع بالابر، داربست، کلاه ایمنی و..
ارائه گزارشهای ایمنی
چه مفاهیم و واژگانی در اچ اس ای (HSE) مهم هستند؟
واژگان تخصصی بسیاری در استفاده از سیستم ایمنی، بهداشت و محیطزیست به کار میروند که اصلیترین آنها عبارتاند از:
DANGER: در نزدیکی یک خطر قرارداشتن
ACCIDENT: رویدادها وقایع نامطلوب و خطرناکی را به همراه دارند
HAZARD: خطری که پتانسیل آسیبرسانی به سرمایه، محیطزیست و انسان را دارد.
SAFETY: میزان دوری از خطر
INCIDENT: وقایعی که میتوانند فرایندهای کاری را با اختلال مواجه سازند.
NEARMISS: رویدادها پیامدهای نامطلوبی را به همراه نخواهند داشت
اچ اس ای (HSE) چه استانداردهای بینالمللی را در برمیگیرد؟
بهطورکلی دو استاندارد کلی توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) برای راهنمایی بهتر سازمانها در جهت انطباق با سیستم مدیریت HSE، تدوین شده است:
ایزو ۴۵۰۰۱ (ISO 45001)
دستورالعملهایی برای محافظت از کارکنان و حتی مشتریان در برابر حوادث، صدمات و بیماریهای ناشی از کار است که بهعنوان (OHS) یا استاندارد جهانی برای سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی معرفی میشود.
ایزو ۱۴۰۰۰ (ISO 14000)
این استاندارد دستورالعملهای ویژهای را برای بهداشت محیط و حفاظت از آن ارائه میدهد و برای سیستم مدیریت محیط زیستی (EMS) تدوین شده است. با کمک این استاندارد، سازمانها میتوانند اثرات منفی دستگاههای تولیدی را بر روی محیطزیست کاهش دهند.
اصول ایمنی اچ اس ای (HSE) در پروژههای ساختمانی چگونه اعمال میشود؟
رعایت اصول ایمنی HSE در ساختمانسازی اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چراکه در حال حاضر ۴۰ تا ۵۰ درصد حوادث حین کار در پروژههای عمرانی و ساختمانی رخ میدهند. اصلیترین عاملی که باعث این حجم بزرگ از حوادث را در پروژههای ساختمانی میشود، عدم آشنایی و آموزش کارفرمایان و کارگران و اهمیت ندادن آنها در خصوص ایمنی ساختمان است. اصول اچ اس ای (HSE) در ایمنی ساختمان به لطف «ماده ۹۱ قانون کار» پیادهسازی شده است؛ براساس این قانون کارفرما مکلف است تا امکانات مورد نیاز کارگران را برای حفاظت از بهداشت و سلامت آنها باتوجه به مصوبات شورای عالی حفاظت فنی در اختیارشان قرار دهد.
در بند دیگر این قانون کارگر نیز موظف است تا حتما از این امکانات متناسب با موقعیت کار استفاده نماید. مهمترین این تجهیزات را میتوان مواردی چون عینک ایمنی و سپر محافظ صورت برای جوشکاری، برشکاری، آهنگری و… ، ماسک تنفسی حفاظتی استاندارد، لباس کار مقاوم و استاندارد، جلیقه نجات، گتر حفاظتی، دستکش حفاظتی، گوشی حفاظتی، کلاه ایمن، بند کامل بدن و طناب مهار و… عنوان کرد.
نکته: در پروژههایی با زیربنای بیش از ۳۰۰۰ متر مربع یا ۱۸ متر ارتفاع از روی پی، باید حتما یک کارشناس ایمنی، بهداشت و محیطزیست (HSE) نظارت داشته باشد. «مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان»
تعداد محصولاتی که برای مقایسه اضافه کردید بیشتر از 4 مورد است. محصولات قبلی را از لیست مقایسه حذف نمایید تا بتوانید محصولات جدید را وارد لیست مقایسه کنید.