شناسنامه سنگ ساختمانی شامل اطلاعات مفید و کاربردی دربارهی یک سنگ است. همانطورکه میدانید سنگهای ساختمانی مختلفی وجود داشته و هر یک خصیصههای منحصربهفردی دارند. این تنوع در ویژگیها سبب میشود تا سنگها از منظر کاربرد، ظاهر، قیمت و … با یکدیگر تفاوت داشته باشند.
اینجاست که اهمیت شناسنامه دار بودن یک سنگ نمایان میشود. در این مقاله به بررسی مهمترین نکات در این زمینه میپردازیم.
سنگ شناسنامه دار چیست؟
سنگ شناسنامه دار در حقیقت به سنگی گفته میشود که پس از آنالیزها و آزمایشات فیزیکی و شیمیایی، مشخصههای آن تعیین شدهاند. هر یک از مشخصات و پارامترهای مهم در ساختار سنگ، بهوسیلهی آزمایشهای مخصوصی اندازهگیری میشوند.
اما چرا مهم است که به دنبال سنگهای شناسنامه دار باشیم و به شناسنامه سنگ توجه ویژهای داشته باشیم؟
اهمیت کارشناسی سنگ
کارشناسی سنگ را از جهات مختلفی میتوان بسیار مهم دانست. انواع سنگ ساختمانی از معادن سراسر جهان استخراج میشوند که هر یک با توجه به محل استخراج، نوع سنگ و … تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند. همانطور که گفتیم این تفاوتها باعث بروز ویژگیهای مختلفی از نظر مقاومت سنگ، بافت ظاهری آن، میزان تخلخل و … میشود.
به همین دلیل بهترین راه برای انتخاب سنگ مناسب در هر کاربرد و نقطهی خاصی از ساختمان، بررسی آنالیز و شناسنامه آن است. این مسئله باعث شده است که کارشناسی سنگ بهعنوان مقولهای بسیار مهم و حیاتی شناخته شود.
اما این کارشناسی چگونه انجام شده و به چه پارامترهایی در آن توجه میشود؟
شناسایی و صدور شناسنامه برای سنگ چگونه انجام میشود؟
شناسایی سنگ بر اساس استانداردها و ردهبندیهای مختلفی انجام میشود. در این بخش قصد داریم نگاهی دقیقتر به این مقوله داشته باشیم. به همین دلیل ابتدا تقسیمبندی اصلی سنگها را در زیر معرفی کرده و سپس به مرور استانداردهای اساسی در زمینهی صدور شناسنامه سنگ میپردازیم.
سنگها در یک تقسیمبندی کلی و از منظر زمینشناسی به سه دستهی زیر تقسیم میشوند:
سنگهای آذرین: سنگ آذرین به سنگی گفته میشود که در اثر سرد و منجمد شدن مواد مذاب لایههای زیرین زمین ایجاد میشود. در این سنگها شاهد استحکام بالا، جذب آب کم و همچنین مقاومت قابل قبولی در برابر مواد خورنده هستیم. از معروفترین سنگهای ساختمانی آذرین میتوان به گرانیت اشاره کرد.
سنگهای رسوبی: تراورتن یکی از برجستهترین سنگهای رسوبی است. همانطور که از نام این دسته پیداست، بر اثر رسوب مواد حل شده و شناور در آب رودخانه، دریا، چشمه و … ایجاد میشوند. برخی از مرمریتها را نیز میتوان در بین سنگهای رسوبی طبقهبندی کرد.
سنگهای دگرگونی: سنگهای دگرگونی حاصل تغییرات سنگهایی نظیر آذرین و رسوبی بر اثر عواملی همچون فشار و حرارت زیاد هستند. مرمر، برخی مرمریت ها، سنگ چینی و برخی گرانیتها را میتوان به عنوان سنگ دگرگونی شناخت.
پارامترهای مهم در شناسنامه سنگ
همانطور که گفتیم سنگها از نظر ویژگیهای متعددی مورد بررسی قرار میگیرند. اما این ویژگیها کدامند؟
سختی سنگ
سنگها پیش از هر چیز از نظر سختی در شرایط مختلفی قرار دارند. طبیعیست که هر چه یک سنگ سختی کمتری داشته باشد، برش دادن و فرآوری آن هزینهی کمتری خواهد داشت. در مقابل سنگهای با سختی بالا به سختی برش خورده و ساب زدن آنها نیز هزینهی بیشتری خواهد داشت. مرمریت را میتوان یکی از سنگهای با سختی متوسط دانست.
جرم حجمی
جرم حجمی یا همان چگالی سنگ، در حقیقت به فشردگی و تراکم سنگ وابسته است. بالا بودن چگالی سنگ به معنای متراکم بودن آن، کم بودن تخلخل و … است. در مقابل هر چه سنگ جرم حجمی پایینتری داشته باشد به این معناست که تخلخل بیشتری در آن دیده میشود. اهمیت جرم حجمی به ویژه در سنگهای نما بسیار بیشتر به چشم میخورد. چرا که پایین بودن این معیار باعث سبکتر بودن سنگ و تناسب آن برای آن این کاربرد میشود.
تخلخل
به فضاهای خالیای که در بافت یک سنگ وجود دارند تخلخل گفته میشود. میزان تخلخل تاثیرات بسیاری بر کیفیت سنگ و ویژگیهای آن دارد. برای مثال هر چه تخلخل یک سنگ بالاتر باشد، میزان جذب آب بیشتری در سنگ مشاهده خواهد شد. همچنین بالا بودن میزان تخلخل سبب سبکتر بودن سنگ نیز میشود. استحکام دیگر پارمتریست که از میان خلل و فرج سنگها تاثیر میپذیرد.
درصد جذب آب
سنگها در موقعیتهای جغرافیایی متفاوتی ایجاد میشوند. همچنین در بافت سنگها عناصر مختلفی وجود دارد. این موضوع باعث میشود میزان جذب آب در سنگهای ساختمانی با یکدیگر تفاوت داشته باشد. درصد جذب آب به عنوان یکی از پارامترهای مهم در شناسنامه سنگ لحاظ میشود. چرا که این ویژگی میتواند بر دوام سنگ، کاربرد آن، قیمت و … تاثیر بگذارد.
ویژگیهای مکانیکی سنگ در شناسنامه
علاوه بر موارد بالا، مشخصات مکانیکی نیز باید در شناسنامه سنگ لحاظ شوند. برخی از مهمترین مشخصات در این بین عبارتند از:
مقاومت فشاری: این ویژگی که اغلب با واحد مگاپاسکال سنجیده میشود، میزان مقاومت سنگ را در برابر فشار نیروهای خارجی نشان میدهد. معمولاً سنگهایی که در کفپوش محیطهای صنعتی و کارگاهی نصب میشوند باید مقاومت فشاری بالایی داشته باشند.
مقاومت خمشی: دیگر ویژگی مهم سنگ، مقاومت آن در برابر خمش است. سنگهایی به کار رفته در ساختمان برای آنکه در اثر انبساط و انقباض بنا در گرما و سرما دچار شکستگی و ترک نشوند، باید مقاومت خمشی قابل قبولی داشته باشند.
مقاومت سایشی: ساختار و بافت سنگ و همچنین مواد تشکیل دهندهی آن مقاومت سایشی آن را تعیین میکنند. این پارامتر به ویژه برای سنگهای کف راهپلهها، راهرو و ورودی اماکن پر رفتوآمد اهمیت بیشتری پیدا میکند.
استانداردهای مختلف سنگ ساختمانی
انجام آزمونهای مختلف و صدور شناسنامه سنگ، بر اساس استانداردهای مختلفی انجام میشود. برخی از این استاندادرها محدود به کشورهای خاصی میشوند. برای مثال استاندارد سنگ CE مربوط به اتحادیهی اروپا بوده و انواع استانداردهای سنگ تایل BS EN 12057، اسلب BS EN 12048، سنگ نما BS EN 771-6، سنگ فرش پیادهرو BS EN 1341 و … در آن دیده میشوند. در گواهی استاندارد CE مواردی همچون شماره سریال، کاربرد سنگ مورد نظر، مشخصات معدن، رنگ و … درج میشود.
خرید سنگ شناسنامه دار
حال که با شناسنامه سنگ و اهمیت آن آشنا شدهاید، بیشک پس از این اصرار بیشتری مبنی بر خرید سنگ شناسنامهدار خواهید داشت. این تصمیمی بسیار منطقی و درست است. بیشتر سنگهای استخراج شده از معادن ایران، پس از بررسیها و آزمونهای دقیق، صاحب شناسنامه شده و میتوانید جداول استاندارد آنالیز آنها را بررسی کرده و بهترین انتخاب را برای کاربرد مورد نظر خود داشته باشید.
فراموش نکنید که خرید سنگ ساختمانی آنلاین و یا حضوری را، حتماً از طریق سنگ فروشیهای معتبر کشور به انجام برسانید.